Dnia 30 kwietnia 2016 roku weszła w życie zmiana ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, mocą, której obrót nieruchomościami rolnymi podlega pewnym ograniczeniom.
Wiele osób, które nie mają statusu rolnika indywidualnego nie posiada praktycznej możliwości zakupu większego areału ziemi np. pod dalszą zabudowę. Co wcale nie oznacza, że osoby, które nie są rolnikami, nie mogą prowadzić np. agroturystyki. Istnieje taka możliwość przez pozostawienie przez Ustawodawcę swego rodzaju furtki, a mianowicie:
„Chodzi o możliwość ubiegania się o specjalne pozwolenie, które wydaje Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR). Dla ciekawości dodam, iż ponad połowa wniosków przechodzi pozytywnie. Wystarczy udowodnić, że będzie się dobrym rolnikiem i zobowiązać się do zamieszkania przez przynajmniej pięć lat na terenie gminy, na której planowany jest zakup gruntu, ziemię tę trzeba uprawiać i co najważniejsze nie można jej sprzedać przed upływem 10 lat.
Warto wskazać, że co do zasady od 30 kwietnia 2016 roku nabywcami ziemi rolnej mogą być rolnicy indywidualni, kościoły, parki narodowe, jednostki samorządu oraz Skarb Państwa.
Rolnikiem indywidualnym – w rozumieniu ustawy – jest osoba posiadająca kwalifikacje rolnicze i nie więcej niż 300 ha, która od pięciu lat mieszka na terenie gminy, gdzie posiada działkę rolną i od pięciu lat samodzielnie na niej gospodaruje.
Oczywiście jak w większości obowiązujących przepisach prawnych istnieją wyłączenia od tej ogólnej zasady. Po 30 kwietnia 2016 roku wciąż możliwy jest wolny obrót działkami o powierzchni nieprzekraczającej 0,3 ha. Działki większe – do 0,5 ha – nierolnik kupi jedynie wtedy, gdy na działce znajduje się dom. Swego rodzaju furtką jest także przepis, zgodnie z którym zbywalność pod rządami nowej ustawy zachowały działki, dla których do 30 kwietnia 2016 roku wydane zostały warunki zabudowy.
Wyjątki od zasady, że nieruchomości rolne mogą nabywać jedynie rolnicy indywidualni zostały wymienione w ustawie (art. 2a ust. 3 i obejmuje m.in. osoby bliskie względem zbywcy). Jednakże przyszły nabywca (czyli rodzice) musi mieć na względzie, iż
„Art. 2b. 1. Nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 10 lat od dnia nabycia przez niego tej nieruchomości, a w przypadku osoby fizycznej prowadzić to gospodarstwo osobiście.
2. W okresie, o którym mowa w ust. 1, nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom.
3. Sąd, na wniosek nabywcy nieruchomości rolnej, wyrazi zgodę na dokonanie czynności, o których mowa w ust. 2, przed upływem okresu 10 lat od dnia przeniesienia własności tej nieruchomości, jeżeli konieczność jej dokonania wynika z przyczyn losowych, niezależnych od nabywcy.”
Co w sytuacji, gdy osoba nie będąca rolnikiem nie będzie mogła zakupić działki rolnej? W jaki inny sposób może pozyskać tę działkę, aby np. później wybudować na niej dom?
Jeżeli w gronie najbliższych nam osób np. rodzic posiada status rolnika wówczas on może zakupić tę działkę, następnie przekształcić ją pod działkę budowlaną w taki sposób, iż wnioskuje on do gminy o zmianę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego charakteru nieruchomości na nierolniczy i wówczas działka nie będzie podlegała ograniczeniom ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, a następnie taka działka w drodze darowizny będzie mogła być darowana Obdarowanemu synowi, czy córce.
Warto także przed zakupem działki upewnić się, czy w danym miejscu nie będzie np. problemów z otrzymaniem warunków zabudowy nabytej działki.
Warto wówczas udać się z wnioskiem o warunki zabudowy przed jej zakupem przez np. rodzica.