Przedsiębiorcy mają jeszcze trochę czasu na wdrożenie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (dalej „dyrektywa”), jednakże obowiązków z tym związanych jest też sporo. Dlatego też Przedsiębiorco im wcześniej zaczniesz tym lepiej dla Ciebie.
Dzień 17 grudnia 2021 r. to termin, w którym polski ustawodawca ma obowiązek wprowadzenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w celu implementacji do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (dalej „dyrektywa”).
Jedynie w przypadku podmiotów prywatnych, które zatrudniają od 50 do 249 pracowników, czas na implementację dyrektywy został wydłużony dwukrotnie do 17 grudnia 2023.
Kto to jest Sygnalista?
Zgodnie z Dyrektywą sygnalistą jest osoba dokonująca zgłoszenia, pracująca w sektorze prywatnym lub publicznym, która uzyskała informacje na temat naruszeń w kontekście związanym z pracą, niezależnie od tego, czy stosunek pracy trwa, ustał, czy dopiero ma zostać nawiązany.
Co ważne, to Dyrektywa obejmuje swoją ochroną również inne niż sygnalistów osoby, których wspólną cechą jest, że są istotne dla dokonania zgłoszenia nieprawidłowości przez sygnalistę lub mają z nim bezpośredni związek, a w związku z tym mogą być narażone na negatywne konsekwencje związane ze zgłoszeniem. Dlatego też mogą to być osoby pomagające w jego dokonaniu, współpracownicy, krewni sygnalisty, a nawet podmioty prawne będące powiązane z osobą dokonującą zgłoszenia.
Obowiązek zgłoszenia Obejmuje
-sytuacje naruszenia przepisów z takich dziedzin, jak np. handel, zamówienia publiczne, transport, zdrowie publiczne, ochrona konsumentów, prywatności i danych osobowych, czy też usługi, produkty i rynki finansowe oraz zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Co będzie oznaczało dostosowanie się do wymogów dyrektywy?
– utworzenie przez podmioty prywatne (np. przedsiębiorców, spółki prawa handlowego itd.) oraz przez podmioty publiczne (np. jednostki samorządu terytorialnego, urzędy, spółki komunalne itp.) wewnętrznych kanałów zgłoszeń informacji dotyczących naruszeń prawa
przez sygnalistów,
– zapewnienie sygnalistom możliwości korzystania z zewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń dotyczących naruszeń prawa,
– utworzenie procedur reagowania na zgłoszenia sygnalistów i udzielania im informacji zwrotnej:
Dyrektywa przewiduje obowiązek reakcji na zgłoszenia sygnalistów i podjęcia działań następczych w ciągu 3 miesięcy (ewentualnie 6 miesięcy w należycie uzasadnionych przypadkach dla kanałów zewnętrznych).
Co to są zgłoszenia wewnętrzne?
to zgłoszenia, które znajdują się wewnątrz podmiotu prywatnego w sektorze prywatnym lub publicznym, to infrastruktura umożliwiająca ustne lub pisemne przekazanie informacji na temat naruszeń w obrębie tegoż podmiotu.
Zgłoszenie zewnętrzne,
-dokonywane za pomocą kanałów zewnętrznych, to z kolei ustne lub pisemne przekazanie informacji na temat naruszeń właściwym organom.
Działania następcze
– podjęte przez odbiorcę zgłoszenia lub właściwy organ w celu oceny prawdziwości zarzutów oraz, w stosownych przypadkach, w celu zaradzenia naruszeniu będącemu przedmiotem zgłoszenia, w tym poprzez takie działania, jak dochodzenie wewnętrzne, postępowanie wyjaśniające, wniesienie oskarżenia, czy tez działania podejmowane w celu odzyskania środków lub zamknięcia procedury.
Inne obostrzenia związane z Dyrektywą”
– Dyrektywa nakazuje wprowadzenie specjalnych środków ochrony, zabezpieczających sygnalistów przed negatywnymi konsekwencjami zgłoszenia takimi jak degradacja w pracy, wstrzymanie awansu, zawieszenie, czy też zwolnienie
-Dyrektywa kładzie nacisk na zapewnienie sygnaliście anonimowości. Bez wyraźnej zgody jego tożsamość nie może być ujawniona nikomu, kto nie jest upoważnionym członkiem personelu właściwym do przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych.
– Dla takich podmiotów, jak np. zaawansowane technologicznie podmioty produkcyjne, instytucje finansowe, właściciele baz danych, szczególnie istotne będzie opracowanie narzędzi i procedur zgodnych z Dyrektywą, które nie będą stanowić istotnego ryzyka dla ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa.
Podsumowując:
Dyrektywa nakłada na przedsiębiorców m.in. następujące obowiązki:
stworzenie skutecznych, poufnych i bezpiecznych kanałów dokonywania zgłoszeń przez sygnalistów,
zapewnienie zrozumiałych i łatwo dostępnych informacji na temat procedur w zakresie dokonywania zgłoszeń.
odejmowanie działań wyjaśniających i przekazywanie informacji zwrotnych na temat rozpatrywanego zgłoszenia,
wyznaczenie bezstronnej osoby do podejmowania działań następczych w związku ze zgłoszeniem,