O obniżeniu kapitału zakładowego spółki akcyjnej mówi nam art. 455 Kodeksu spółek handlowych i może to nastąpić w drodze zmiany Statutu spółki poprzez:
1. umorzenie części akcji lub wydzielenie (w przypadku podziału),
2. obniżenie wartości nominalnej akcji lub połączenie akcji.
Postępowanie w sprawie obniżenia kapitału zakładowego spółki akcyjnej składa się z trzech etapów.
1. PODJĘCIE UCHWAŁY PRZEZ WALNE ZGROMADZENIE AKCJONARIUSZY:
Należy podjąć uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego oraz określić w niej CEL obniżenia, KWOTĘ, o którą kapitał zakładowy ma być obniżony, jak również SPOSÓB OBNIŻENIA.
Posiadamy 3 sposoby obniżenia kapitału zakładowego:
1) poprzez umorzenie akcji:
Umorzenia akcji można dokonać tylko wtedy, kiedy statut przewiduje taką możliwość w sposób wyraźny, pomijając umorzenie wynikające z przepisów ustawy. Obniżenie kapitału zakładowego poprzez umorzenie następuje w sytuacji, kiedy pewna ilość akcji zostaje wycofana z obrotu.
2) poprzez połączenie akcji,
scalenia akcji dokonuje się tak, aby suma wartości nominalnych akcji scalonych nie przekraczała wartości nominalnej nowej akcji. Uzyskuje się to w drodze obniżenia wartości nominalnej akcji bądź poprzez umorzenie części akcji. Podsumowując, obniżenie przez połączenie akcji polega na tym, że wartość jednej akcji powstałej w wyniku połączenia jest mniejsza od sumy wartości akcji połączonych.
3) obniżenie wartości akcji.
Wskutek zmniejszenia wartości nominalnej akcji spółka zobowiązana jest, po zarejestrowaniu obniżenia, wydać nowe dokumenty akcji akcjonariuszom zawierające mniejszą wartość nominalną.
Aby obniżyć kapitał przez obniżenie wartości akcji, należy uwzględnić, że wartość każdej z akcji nie może być niższa niż 1 grosz.
2. POSTĘPOWANIE KONWOKACYJNE
Celem postępowania konwokacyjnego jest uniknięcie sytuacji, w której wierzyciele znajdą się w niekorzystnej sytuacji z powodu powiększenia ryzyka niepokrycia wierzytelności. Z tego powodu zarząd zobowiązany jest ogłosić o uchwale o obniżeniu kapitału zakładowego i wezwać wierzycieli spółki do zgłoszenia swoich roszczeń w terminie trzech miesięcy liczonym od dnia ogłoszenia.
Zarząd spółki obowiązkowo musi zgłosić uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, tym samym wzywając wierzycieli do zgłoszenia swoich roszczeń wobec spółki (mają na to 3 miesiące).
Art. 457. Wyłączenie obowiązku wezwania wierzycieli
§ 1. Przepisów art. 456 obowiązek przeprowadzenia postępowania konwokacyjnego nie stosuje się, jeżeli:
akcjonariusze nie otrzymają zwrotu wniesionych wkładów, nie zwalania się ich również od wniesienia wkładów na kapitał zakładowy, zaś kapitał zakładowy mimo obniżenia, zostaje podniesiony do minimum pierwotnej wysokości w drodze nowej emisji,
celem obniżenia kapitału zakładowego jest wyrównanie poniesionych strat lub przeniesienie części kapitału do kapitału rezerwowego,
kapitał zakładowy został obniżony w następstwie umorzenia akcji własnych spółki, w przypadku, gdy akcje te nie zostały zbyte w terminach określonych kodeksem spółek handlowych.
Jeżeli wierzyciel zgłosi roszczenie i prawdopodobni trudności w jego zaspokojeniu z powodu obniżenia kapitału zakładowego, spółka jest obowiązana zabezpieczyć tego wierzyciela np. składając odpowiednią sumę pieniędzy do depozytu sądowego.
Spółka powinna zaspokoić zgłoszone roszczenia wymagalne oraz zabezpieczyć roszczenia niewymagalne (jeżeli uprawdopodobniono, że obniżenie kapitału może spowodować trudności w zaspokojeniu tych roszczeń) w terminie trzech miesięcy liczonym od dnia ogłoszenia.
3. ZAREJESTROWANIE OBNIŻENIA KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO
Trzeci i ostatni etap obniżenia kapitału zakładowego spółki akcyjnej to zarejestrowanie faktu obniżenia kapitału zakładowego. Zarząd obowiązany jest zgłosić obniżenie kapitału celem wpisania do rejestru. Istotne jest, skutek obniżenia kapitału uzależniony jest od wpisania do rejestru i powstaje właśnie z tą chwilą, a obniżenie przed zarejestrowaniem nie wywołuje żadnych skutków prawnych.
Art. 458. Zgłoszenie do sądu rejestrowego obniżenia kapitału zakładowego spółki
§ 1. Obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego.
§ 2. Do zgłoszenia należy dołączyć:
1) uchwałę walnego zgromadzenia albo zarządu o obniżeniu kapitału zakładowego;
2) dowód zatwierdzenia zmiany statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli do zmiany statutu takie zatwierdzenie jest wymagane;
3) dowody należytego wezwania wierzycieli;
4) oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili roszczenia wobec spółki w terminie określonym w art. 456 obowiązek przeprowadzenia postępowania konwokacyjnego § 1, zostali zaspokojeni lub uzyskali zabezpieczenie.
§ 3. Przepisów § 2 pkt 3 i 4 nie stosuje się w przypadkach określonych w art. 360 obniżenia kapitału zakładowego w wyniku umorzenia akcji § 2 i art. 457 wyłączenie obowiązku wezwania wierzycieli § 1. W tych przypadkach do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, w formie aktu notarialnego, o spełnieniu wszystkich warunków obniżenia kapitału zakładowego przewidzianych w ustawie i statucie oraz uchwale o obniżeniu kapitału zakładowego.